Duydum Ki Bir Kızın Olmuş 11

Türkü, Türkiye’nin sözlü geleneğinde, bir ezgi ile söylenen enam şiirlerinin her çeşidine maruz ad. Türkü sözcüğü, Türk adının sonuna, rağbet eki olan “î” ekinin getirilmesiyle ortaya çıkmıştır. “Türkî”, Türk ile alakadar ve Türk’e özgü anlamında da kullanılır.

Türkü, kendine özgü ve belirli bir ezgi ile söylenen, hece ölçüsüyle tasarlan ve zamanla anonimleşen bir nazım biçimidir. Türküler esas kuartetklerle, onu izleyen nakaratlardan oluşur. Türkülerdeki kuartetklere (üçlük veya ikilik bile olabilir) “bent” adı verilir. Nakaratlar ise enam dilinde “putrel” ve “kavuştak” olarak adlandırılır. Kavuştaklar her ezgiden sonrasında gene edilen ikilik (evet da elan çok) dizelerdir.

Türkünün belirli bir şekli yoktur. Bir koşma, bir semai, bir destan evet da rastgele bir enam şiiri türkü ezgisiyle söylendiğinde türkü olabilir. Bu yüzden türkü tipinin en açık özelliği melodisidir. Türküler hece ölçüsünün her lakırtııbıyla söylenir. şu demek oluyor ki hece adetsı itibarıyla bir sınırlama olmaz.

Türkülerin eke çoğunluğu anonimdir evet da ağızdan ağza söylenirken söyleyeni kaybolmuşdolaşma. Türküler bu şekilde enamın orospuı olurlar ve enamın her kesimine hitap fail artistlar tarafından albümlerde, konserlerde ve canlı performanslarda kullanılan yaygın bir musiki türüdür. Türküler çoğu kez, bir natür olayı evet da bir kahramanlık karşıtsında doğar ve yayılırlar. Türküler, doğdukları bölgenin özelliklerini koruyamazlar. Taşındıkları bölgelerde kişilerin, taraf adlarının, ayrıca mevzuların birlikte değişmiş olduğu görüldüğü karınin, nerede doğduklarını saptamak zahmetlileşir.

Mahmut Ragıp Gazimihal, ezgilere bakılırsa usulsüz ve usullü yırler olarak dü başkalık yapar. Usulsüz olanlar; divan, bozlak, koşma, hoyrat ve Çukurova’yı karınine meydan uzun havalardır. Usullü olan yırler grubunda ise genellikle külah havaları taraf kızılır ki bunlara Konya’da oturak havası, Şanlıurfa’da şikeste âlem adı verilmektedir.

Türklerde çalışmalenen konulara bakılırsa bile sınıflama yaratıcı yazarlar vardır. Mevzularına bakılırsa yırler:

Ninniler
Çocuk yırleri
Tabiat yırleri
Aşk yırleri
Kahramanlık ve askerlik hizmeti yırleri
Resim yırleri
İş yırleri
Içinlıklı yırleri
Ölüm yırleri (Ağıt)
Sahne yırleri
Beğeni ve hayvan yırleri
Zeybek ve derebeyi yırleri
Cinayetler ve kırıcıklı olaylarla alakalı yırleri
Güldürücü yırleri