Tarih Bilimi Nedir 5

Tarih, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir.[2] “Tarih”, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin yerı esna, bu olaylarla alakadar bilgilerin aptalfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan veya sima-dışı farkı gözetmeksizin, mekân ve devir aralığının kestirildiği bir geçmiş devir dilimde, saika-sonuç ilişkisi kurup, vesika ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir akademik disiplin olan gün, rastgele bir bilim kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her vadiın dünini inceleyebilecek derece geniş bir disiplindir. İnsanlık düni söylenti konusu olduğunda, gökçe yazının icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Tarihî tetkik, geçmiş zamandaki olaylara ilişkin tüm bilgilerin, olayların vuku bulduğu dönemin şartları basar önüne kızılınarak, mümkün olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Tarih, yaşanmış olan olayların bir elan yaşanabilmesi kadar bir olasılık olmadığından huy bilimlerindeki kadar deney ve gözleme dayanamaz.

Tarih sözcüğünün Batı dillerindeki partner alınlığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (mazmunı “soruşturma”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, yüklem kabız yoluyla bilgelik edinme anlamlarında kullanılan lafız, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının yerı esna çok elan geniş bir mazmun derunğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve ayrıca giderek huy bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanımıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden özge bir şey bileğildir.[5]