Tarih Bilimi Nedir 8

Gün, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin cihetı aralık, bu olaylarla müntesip bilgilerin esrarkeşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile de ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan veya insanoğlu-dışı nüansı gözetmeksizin, makam ve gün aralığının kestirildiği bir geçmiş gün dilimde, menşe-sonuç ilişkisi kurup, vesika ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel niteliği olan disiplin olan tarih, rastgele bir bilim kümesine dahil edilmez; çünkü tarih, her meydanın güzeşteini inceleyebilecek kadar geniş bir disiplindir. İnsanlık güzeştei kavil konusu olduğunda, edebiyatın icadından önceki zamanlara “tarih öncesi” denir.

Günî tetkik, geçmiş zamandaki vakalara müteallik tüm bilgilerin, olayların vuku bulmuş olduğu dönemin şartları delik önüne allıkınarak, olası olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanan olayların bir elan yaşanabilmesi üzere bir muhtemellık olmadığından natür bilimlerindeki üzere deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki partner karşıtlığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (anlamı “tahkikat”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, salık iktibas vasıtasıyla bilgi edinme anlamlarında kullanılan lafız, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının cihetı aralık çok elan geniş bir anlam derunğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve ayrıca derece derece natür bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanılamamıyla tarih, “doğrulanmış olgular kümesi”nden farklı bir şey değildir.[5]